کنترل کلاس در مدارس پسرانه
عواملی که کنترل کلاس را برای معلمان سخت می کند :
۱ - ضعف حافظه کوتاه مدت دانش آموزان و عدم درک خواسته های معلم :
ممکن است بارها و بارها شما به یک دانش آموز بگویید زمانی که تدریس می کنم حرف نزن ، یا بدون اجازه از جای خود بلند نشو ، یا ... . ممکن است دانش آموز برای مدت کوتاهی به خواسته ی شما عمل کند اما یک دقیقه بعد دوباره همان کارها را تکرار می کند !
شما دوباره تذکر می دهید و آن دانش آموز هم دوباره می گوید چشم اما ... . یکی از اولین مواردی که در چنین مواقعی باید احتمال آن را داد این است که این دانش آموز حافظه کوتاه مدت ضعیفی دارد ، به بیان ساده تر فراموش می کند که یک دقیقه قبل چه قولی داده است . این نشان می دهد که چنین دانش آموزانی ذهن ناآرامی دارند ، برای رفع این مشکل باید با روش های خاص حافظه کوتاه مدت دانش آموز تقویت کنیم :
* داستان گویی : چند شی را روی میز قرار دهید ، از دانش آموزان بخواهید ۴ مورد را انتخاب کنند و داستانی بسازند که آن ۴ مورد در داستان وجود داشته باشد . دانش آموز باید اسامی مورد نظر را گوشه ی ذهنش نگه دارد و در موقع لزوم از آن ها استفاده کند.
* ایجاد ارتباط تصویری :
مثلا میوه ها و خواص آن ها – نام افراد و ویژگی های خاص منتسب به آن ها ، سوال و جواب های درسی – مثلا اولین سوره قرآن .
* استفاده از تصاویر
روی مثلا ۷ کاغذ کوچک می توان کلماتی را نوشت ، بعد آن ها را برای مثلا ۱ دقیقه جلوی یک دانش آموز قرار می دهیم ، بعد از ۱ دقیقه کارت ها را از او مخفی می کنیم و بعد از مثلا ۱۰ ثانیه از او می خواهیم که بگوید چه کلماتی روی کارت ها نوشته شده بود ، یا از او می خواهیم کلمات که را به یاد می آورد بنویسید، یعنی با یک تیر دو نشان می زنیم ، هم تقویت حافظه کوتاه مدت و هم تقویت املا .
* بچه ها را ترغیب کنید یادداشت برداری کنند .
شاید بتوان گفت یکی از بهترین روش های ایجاد تمرکز در دانش آموزان موقع تدریس همین است .
* او را تشویق به حفظ شعر ، سوره های قرآن ، احادیث ، یادگیری هنر جدید و ... کنید
۲ - کنجکاوی
بعضی از بچه ها آرام و قرار ندارند چون نسبت به موضوعی کنجکاو هستند و تا کنجکاوی آن ها بر طرف نشده آرامش نخواهند یافت.
ممکن است یکی از همکلاسی ها ماجرای جالبی را در زنگ تفریح برای او تعریف کرده باشد که نا تمام مانده ، آن ماجرا چنان برای او جالب است که نمی تواند تا زنگ تفریح بعدی صبر کند . بنابراین شما باید بارها و بارها به او بگویید که به درس گوش کند!
شاید کتاب داستانی یا وسیله ای در نزدیکی او وجود داشته باشد و کنجکاو است که آن را ببینید و ...
راه حل :
*جذاب کردن تدریس تا حدی که درس برایشان جذاب تر از آن چیزی باشد که باعث کنجکاوی آن ها شده بود .
تدریس خشک و بی روح جذابیتی برای بچه ها ندارد. بنابراین طبیعی است که بعضی از دانش آموزان خود را مشغول کارهای جذاب تری بکنند .
*قبل از شروع تدریس به بچه ها چند دقیقه فرصت دهیم تا اگر کاری دارند یا چیزی را می خواهند به دوستشان بگوید ، در مدت تعیین شده به خواسته ی خودشان برسند و نظم کلاس را موقع تدریس به هم نزنند .
۳ - جلب توجه
بعضی از بچه ها ممکن است نظم کلاس را به هم بریزند ، دیگران را اذیت کنند و ... تا دیده شوند ! حتی حاضرند عواقبش را هم بپذیرند .
راه حل : فرصت دادن به آن ها برای خودنمایی و ابراز وجود با استعداد هایی که دارند . تشویق آن ها بعد از پیشرفت های تحصیلی و رعایت نظم
۴ - عکس العمل های ناخودآگاه
باید قبول کنیم که بعضی از رفتارهای بچه ها ناخودآگاه است . بعضی از رفتارها ناشی از عادات آن هاست . مثلا دوستش قصد دارد از پای تابلو به سمت میز خود حرکت کند ، اون بدون لحظه ای فکر پای خود را جلوی او قرار می دهد تا زمین بخورد . او به چنین کاری عادت کرده ، و قصد نداشته سر کلاس آن را انجام دهد منتهی طبق عادت چنین کاری کرده و ما نباید فکر کنیم او عمدا چنین کاری کرده .
راه حل :
به او بگویم تو باید این عادت را تا یک ماه آینده فراموش کنی ، این خواسته را باید جایی که همیشه جلوی چشمش قرار دارد بنویسیم .
۵ - انتظار از بچه ها در ارائه بازخورد در سطح بزرگسالان
باید قبول کنیم که بچه ها مثل بزرگسالان نمی توانند خواسته های ما را عملی کنند ، وقتی حرف ما را گوش نمی کنند ، درس نمی خوانند و ... باید به این توجه داشته باشیم که آن ها کودک هستند و باید با زبان کودکانه خواسته های خود را مطرح کنیم و سطح توقع خودمان را پایین بیاوریم .
راه حل :
دانش آموزی داریم که روی رفتار خود کنترل ندارد ، در واقع هر جا شری بر پا شود نام او می درخشد !
باید با صحبت کردن و تعریف داستان های عبرت آموز او را نسبت به عواقب کارهایی که می کند آگاه کنیم . طبیعتا در مدرسه اتفاق هایی می افتد که خواه ناخواه پای او گیر است ، باید از فرصت استفاده کنیم و به او بگوییم که حتی اگر تو آن کار را انجام نداده ای ، اما چون سابقه ی بدی داری باید از خودت رفع اتهام کنی .
۶ - توقع نابجا از پسران در رفتار دخترانه داشتن
از پسران توقع دختر بودن نداشته باشیم .
ما همکاران آقا که شاگرد پسر داریم ، وقتی برای دیدارهای کاری به مدارس دخترانه سر می زنیم اولین نکته ای که نظر ما را جلب می کند نظم ، آرامش و مودب بودن دانش آموزان است ! قبلا حسرت داشتن چنین دانش آموزانی را داشتم ! اما بنده باید بپذیرم که شاگردانم پسر هستند نه دختر !
بعضی از همکاران که شاگرد پسر دارند ممکن است انتظار داشته باشند که دانش آموزان شان منظم ، آرام و مودب باشند ، باید به آن ها گفت ، از پسران انتظار نداشته باشید که دختر باشند . پسر ویژگی های خاص خودش را دارد ، فقط باید مواظب بود که از حد نگذرانند .
۷ - پیش داوری و سوء ظن داشتن نسبت به دانش آموزان ناسازگار
معلم نباید نسبت به یک دانش آموز دیدگاه بدی در ذهن داشته باشد ، در واقع به قول یکی از همکاران بازنشسته ، از هر کس باید بر اساس سطح فکر خودش انتظار داشته باشیم . ذهنیت ما نسبت به عمل بدی که یک دانش آموز ۱۱ ساله انجام می دهد نباید مساوی با همان ذهنیتی باشد که در مقابل عمل یک انسان بزرگسال داریم .
۸ - عدم توانایی بچه ها در اولویت دادن به مسائلی که با آن ها مواجه می شود .
باید به بچه ها یاد بدهیم که مسائل خود را اولویت بندی کنند . مثلا رعایت نظم کلاس و جلوگیری از حواس پرتی همکلاسی ها موقع تدریس معلم ، باید برای آن ها بالاترین اولویت را داشته باشند .
به آن ها یاد بدهیم که نباید به خاطر مسائل کوچک ، نظم کلاس را موقع تدریس معلم به هم بزنند . به آن ها یاد بدهیم که اگر می خواهند چیزی به همکلاسی خود بگویند ، صبر کنند تا تدریس معلم تمام شود .
۹ - ندادن فرصت به دانش آموزان برای انجام کارهای ضروری
یکی دیگر از عواملی که باعث می شود بعضی از دانش آموزان حین تدریس با انجام اعمالی مثل حرف زدن ، بلند شدن از روی میز ، اجازه گرفتن های غیر ضروری و ... ، حواس بقیه را پرت کنند و تلاش شما را در ایجاد انگیزه و تمرکز در دانش آموزان بر باد دهند ، این است که معلم به محض ورود به کلاس و یا به یک باره می خواهد تدریس را شروع کند ! غافل از این که صحبت های دانش آموزان با هم تمام نشده ، مداد فلان دانش آموز نوک ندارد، آن یکی پاکن خود را گم کرده ، یکی دیگر تشنه است و ...
در چنین شرایطی طبیعی است که نظم کلاس موقع تدریس به هم بخورد . می توان قبل از شروع تدریس ۵ دقیقه به بچه ها وقت بدهیم تا هر آنچه را که لازم می دانند انجام دهند ، از تراشیدن مداد گرفته تا نهایی کردن قول و قرارهای زنگ تفریح برای بازی .
۱۰ - نگذارید بچه ها عصبانی و ناراحت شدن شما را ببینند
ممکن است شما دانش آموزی داشته باشید که به هر دلیلی از شما راضی نیست ، در دنیای کودکی خود برای اذیت کردن شما نقشه ای طراحی می کند . حالا هر چقدر شما عصبانی تر شوید او بیشتر احساس رضایت خواهد کرد .
بنابراین به هیچ وجه در مقابل بی انضباطی های دانش آموزان اخم نکنید ، فرقی نمی کند که آن رفتار عمدی بوده یا غیر عمدی . در هر صورت نباید دانش آموز بی انضباط به این نتیجه برسد که می تواند شما را عصبانی کند . اگر به دام چنین دانش آموزانی گرفتار شوید ممکن است در اوج عصبانیت کاری بکنید که سوژه ی رسانه ها شوید !
آن همکار بخت برگشته ای که باعث شده بود ، دانش آموزش مداد را زیر پوست سر خودش جای دهد ، اسیر یک پیش داوری و عصبانیت خود شد . متاسفانه رسانه ها فقط نتیجه ی اتفاقات تلخی که برای معلمان رخ می دهد را می بینند ، کدام رسانه تا به حال آمده و تحقیق کرده که چرا بعضی از معلمان دست به انجام چنین کارهای ناخواسته ای می زنند ؟!
شما برای اصلاح رفتارهای یک دانش آموز بی انضباط ۱۰۰۰ بار تذکر بدهید ، ۱۰ ساعت با او حرف بزنید ، بارها و بارها او را از کلاس اخراج کنید و ... ، کسی این ها را نمی بیند ، اما امان از روزی که شما بعد از تلاش های زیاد کنترل خود را از دست بدهید و خونی از بینی دانش آموزی خارج شود ، در عرض چند ساعت در فضای مجازی مشهور به یک معلم بی مسئولیت ، بی رحم ، و ... خواهید شد .
بنابراین عصبانی نشدن را ملکه ذهن خود قرار دهید . هر جا دیدید امکان دارد عصبانی شوید ، آن دانش آموز را از کلاس اخراج کنید ، اگر از کلاس بیرون نرفت که احتمالش هم هست ، خودتان از کلاس خارج شوید . چون نه مدیر و نه اداره ، امکان پشتیبانی از اعمالی که در مواقع عصبانیت انجام داده اید را ندارند.
۱۱ – عدم ترس از عواقب رفتارهای غلط
دانش آموزان می دانند که معلم در برابر رفتارهای غلطی که از آن ها سر می زند به غیر از نصیحت ، اخراج از کلاس و ... کاری نمی تواند بکند.
راه حل :
وارد شدن از در دوستی ، اطلاع به والدین ، کم توجهی به آن ها و ... کارهایی هستند که می توان رفتارهای غلط بعضی از دانش آموزان را اصلاح کرد. (
موفق باشید.
